Tận dụng nguồn đá mi (dạng đá bột) phế thải từ nghiền, sàn trong khai thác đá xây dựng, HTX Sản xuất đá xây dựng Bình Đê (xã Hoài Châu Bắc, Hoài Nhơn), đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất gạch block không nung
Tận dụng nguồn đá mi (dạng đá bột) phế thải từ nghiền, sàn trong khai thác đá xây dựng, HTX Sản xuất đá xây dựng Bình Đê (xã Hoài Châu Bắc, Hoài Nhơn), đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất gạch block không nung. Tháng 11.2009 HTX chính thức đưa nhà máy vào hoạt động. Nhà máy có công suất 8.000 viên/ca. Sản phẩm gồm 4 loại gạch block rỗng xây tường, gạch lát vỉa hè. Tổng vốn đầu tư 2,3 tỷ đồng.
Nhà máy có xuất xứ từ Trung Quốc, được chuyển giao qua một công ty của Việt Nam, hoạt động theo 2 chế độ tự động và bán tự động. Sản phẩm gồm nhiều loại gạch xây tường rỗng, gạch lát vỉa hè… Nguyên liệu chủ yếu: cát vàng, đá mi, xi măng, được pha trộn theo tỷ lệ: 1-3-1. Hỗn hợp nguyên liệu này được đổ vào máy, trộn đều 5 phút, sau đó cho nước vào để tạo độ ẩm thích hợp. Vữa được băng tải tự động cấp vào bể dự trữ theo chu trình được lập sẵn bằng máy tính. Sau đó vật liệu được tự động cấp vào khuôn đã định vị sẵn. Nhờ sức ép của hệ thống thủy lực, với cường lực lớn, viên gạch hình thành. Sau đó được tự động đưa ra khỏi khuôn ép, đặt trên tấm palet chuyển ra ngoài nhờ hệ thống xích tải tự động. Ban đầu gạch để trong nhà, sau 24 giờ đưa ra ngoài sân, có phun nước bảo dưỡng để gạch có độ bền cao. Cả hệ thống sản xuất có 13 công nhân vận hành.
Theo ông Nguyễn Xuân Thạch- Chủ nhiệm HTX: Lâu nay vùng phía bắc huyện Hoài Nhơn, An Lão, một số huyện phía nam tỉnh Quảng Ngãi có tập quán dùng gạch táp lô đúc bằng xi măng trộn cát để xây nhà, tường rào, và hoàn toàn làm bằng thủ công. Nhiều người cũng dùng bột đá mi của HTX để đóng loại gạch này. Trong khi đó mạt đá (đá mi) là phụ phẩm do quá trình chế biến đá xây dựng của HTX thải ra với khối lượng rất lớn, khoảng vài chục ngàn mét khối/năm. Mạt đá này lâu nay dùng để đổ đường đi, chống lầy, cấp phối đường sá, đổ nền nhà... nhưng tiêu thụ với khối lượng ít. Nếu tồn tại với khối lượng lớn sẽ gây ô nhiễm môi trường.
Tận dụng loại mạt đá này sẽ góp phần làm giảm chất thải ra môi trường trong quá trình sản xuất đá xây dựng tại mỏ đá đèo Bình Đê. Tính ra trong một viên gạch block, mạt đá chiếm đến 3/5 khối lượng nguyên liệu, nên giá thành giảm đáng kể. Ngoài ra còn chủ động được nguồn nguyên liệu tại chỗ. Theo ông Thạch: giá bán khoảng 2.500 đ/viên (gạch block xây tường), 50 ngàn đồng một m2 gạch lát vỉa hè, thấp hơn sản phẩm cùng loại ở thị trường trong tỉnh. Công nghệ này không nung nên không gây ô nhiễm môi trường do khói thải như nung gạch từ đất sét.
Thị trường tiêu thụ theo ông Thạch: ngoài huyện Hoài Nhơn, các đơn vị là khách hàng truyền thống mua đá xây dựng của HTX lâu nay, còn có một số huyện như An Lão, các huyện phía nam tỉnh Quảng Ngãi. Tuy vậy phải làm tốt công tác tiếp thị, cạnh tranh bằng giá rẻ, cung cấp tận chân công trình…
Theo một số đại biểu ngành chức năng của tỉnh trong buổi khai trương nhà máy: Nhà máy tận dụng nguyên liệu đá mi thải, không nung nên tránh được khí thải làm ô nhiễm môi trường, giá thành chấp nhận được. Sản xuất gạch block thay thế một phần gạch đất nung, trong khi nguồn đất sét ngày càng cạn kiệt. Giải quyết công ăn việc làm cho lao động địa phương. Tuy vậy cần đa dạng hóa mẫu mã, kiểm định để khẳng định chất lượng, quảng bá mở rộng thị trường tiêu thụ. Loại gạch block này trong tỉnh đã có một số nhà máy sản xuất nhưng hiệu quả không cao. Rút kinh nghiệm của các cơ sở sản xuất gạch block đi trước, nếu HTX tìm được thị trường tiêu thụ ổn định, giá cả chấp nhận được thì nhà máy mới đem lại hiệu quả.